Geld

De gemeentelijke rioleringskosten bedroegen in 2022 € 1,8 miljard voor heel Nederland. De riool- en waterzorgheffing is ruim 200 euro per woning per jaar. De kosten voor de gemeentelijke watertaken worden gedekt uit de riool- en waterzorgheffing die inwoners en bedrijven in uw gemeente jaarlijks betalen.

Riool- en waterzorgheffing
Riolering gaat lang mee, vaak wel 60 tot 80 jaar. Dat betekent dat het instandhouden van de riolering vraagt om een langetermijnplanning. De kosten van vernieuwing zijn fors. De riool-en waterzorgheffing is specifiek bedoeld voor het dekken van de kosten van de gemeentelijke watertaken. Deze heffing is in de meeste gemeenten kostendekkend. De gemeente mag sparen voor grote uitgaven in een voorziening, zodat het bedrag van de riool- en waterzorgheffing niet teveel fluctueert. Gemeenten mogen de inkomsten uit de riool- en waterzorgheffing alleen gebruiken voor de gemeentelijke watertaken.

Met een gemiddelde riool- en waterzorgheffing van € 201 per woning (in 2021) dekten gemeenten 99% van de kosten. De stijging van de riool- en waterzorgheffing is de afgelopen jaren beperkt gebleven door een dalende rentestand en lagere bijdragen aan de voorzieningen.

De heffingen van gemeenten verschillen door omstandigheden als stedelijkheid, grondslag, ouderdom van het systeem maar ook verschillen in boekhouding. Dat maakt het één op één vergelijken weinig zinvol.

De riool- en waterzorgheffing stijgt door vervanging van riolen
Het vraagt voortdurend inspanning om de riolen in een gemeente in goede staat te houden. De eerste aanleg van riolering in een wijk is meestal betaald uit de verkoop van grond. De vervanging van de riolering betaalt de gemeente uit de riool- en waterzorgheffing. Vervanging van de riolering betekent daarom onvermijdelijk een stijging van de riool- en waterzorgheffing.

Circa 75% van de investeringen in de riolering in Nederland wordt geactiveerd. Feitelijk lenen de meeste gemeenten voor hun investeringen die zij over lange termijnen afschrijven. Hierdoor stijgen de kapitaallasten ieder jaar, ook bij gelijkblijvende investeringen. Gemeenten die direct afschrijven, betalen deze rentelasten niet en schuiven ook de aflossing van investeringen niet door naar toekomstige generaties. Door de dalende rente zijn de toegenomen kosten van stijgende afschrijvingen de afgelopen jaren gedempt. Voor iedere procent rentestijging nemen de kosten in Nederland met ongeveer 100 miljoen per jaar toe.

Klimaatopgaven
Lange tijd was de vervanging van riolering dominant in de kostenstijging. Dat is inmiddels anders. De kosten voor klimaataanpassingen lagen in 2019 87 miljoen euro hoger dan gemeenten in 2010 voor dat jaar hadden verwacht. Naar verwachting zullen deze blijven stijgen. In welke mate hangt af van het ambitieniveau van gemeenten.

Kostenbesparing
Om de kosten te beheersen kunt u als gemeentebestuur op het volgende letten:

  • Laat onderzoek uitvoeren naar het daadwerkelijk functioneren van de riolering en de feitelijke toestand van buizen en gemalen
  • Voer vervanging van de weg, het riool, de energietransitie en aanpassingen in de openbare ruimte zo veel mogelijk tegelijkertijd uit
  • Stel realisatie van doelen centraal in plaats van de inzet van middelen. Scheid de inzameling van vuil- en regenwater (afkoppelen) bijvoorbeeld alleen als het werkelijk de waterkwaliteit verbetert of wateroverlast vermindert.
  • Kijk of investeringen noodzakelijk zijn, onder meer door samen te werken met andere gemeenten en het waterschap.
  • Kies voor (gedeeltelijk) directe afschrijving en beperk afschrijvingstermijnen om de kosten op de lange termijn te verlagen.

De rol van de raad
Met de ambities en gekozen uitvoeringsstrategie bepaalt de gemeenteraad de kosten. Vervolgens bepaalt zij hoe de kosten over de toekomstige generaties worden verdeeld en hoe hoog de riool- en waterzorgheffing op termijn wordt.
Stel uzelf de vraag:
Maak ik een bewuste keuze in wat ik welke generatie laat betalen? Heb ik inzicht in de gevolgen van een rentestijging op de rioolheffing in mijn gemeente?
logo Stichting RIONED

Stichting Rioned
Galvanistraat 1, 6716 AE Ede
T 0318 631 111
E info@rioned.org
www.riool.net

Cookieverklaring